Για την γνωστή αυτή πανήγυρη της Νιγρίτας δεν γνωρίζουμε πολλά εξειδικευμένα στοιχεία ,τα οποία να αφορούν το ξεκίνημα της πανηγύρεως. Από προφορικές μαρτυρίες ακούμε ότι η έναρξη αυτής της πανηγύρεως ανάγεται στα μέσα περίπου της περιόδου της Τουρκοκρατίας, ενώ σκοπός της τέλεσης του αθλήματος αυτού ήταν η προετοιμασία των Ελλήνων για τον απελευθερωτικό αγώνα της επανάστασης. Η παλαιότερη γραπτή μαρτυρία, που προέρχεται από τα πρακτικά του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου είναι στο υπ’ αριθμόν 1 πρακτικό της 4ης Απριλίου του 1936. Στο πρακτικό αυτό αναφέρεται, ότι ξεκινούσε από τους Εκκλησιαστικούς Επιτρόπους η προετοιμασία για την πανήγυρη -η οποία σημειωτέον μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 1980 οργανώνονταν από την Εκκλησιαστική Επιτροπή. Στο πρακτικό αυτό αναφέρεται επίσης ότι η πανήγυρη αυτή είναι «παλαιόν έθιμο». Τα χρήματα που ξοδεύτηκαν από το ταμείο του Ναού για τους αγώνες της πανηγύρεως, τότε ήταν 1.000 δρχ. Φαίνεται πάντως ότι είναι η πρώτη χρονικά πανήγυρη της περιοχής.
Η παλαιότερη όμως γνωστή γραπτή μαρτυρία προέρχεται από τον Δημήτριο Δαμάνη, ο οποίος ήταν δάσκαλος στη Σούρπα,. Ο Δαμάνης λοιπόν έγραψε στις 20 Μαρτίου 1908 ένα άρθρο στο Μακεδονικό ημερολόγιο το οποίο αναφέρει πολλά σημαντικά πολιτισμικά στοιχεία που αφορούν το πανηγύρι.
Σήμερα το πανηγύρι του Αγίου Θωμά (το ίδιο και του Αγίου Αθανασίου) είναι σημαντικό γεγονός για την τοπική κοινωνία της Νιγρίτας. Κάθε χρόνο και περισσότερος κόσμος επισκέπτεται το πανηγύρι για να προσκυνήσουν τον εορταζόμενο Άγιο στο Παρεκκλήσιό του, για να δεί τους αθλητικούς αγώνες και για να κάνει βόλτα στα πολλούς «πάγκους – σεργκιά» που υπάρχουν. Όσο όμως η προσέλευση του κόσμου αυξάνεται τόσο παράλληλα αυξάνονται και τα έξοδα του πανηγυριού, τα οποία φτάνουν στο διάστημα των 3 περίπου ημερών τις 30.000€ ίσως και περισσότερα, πράγμα που δυσκολεύει πολύ το έργο της ελλανοδίκου επιτροπής στην οργάνωση του πανηγυριού. Παρ’ όλα αυτά είναι ενθαρρυντικό το ότι την ελλανόδικο επιτροπή πλαισιώνουν κάθε χρόνο και περισσότερα νέα παιδιά που συνεχίζουν με μεράκι τα έθιμα, που μας κληροδοτήθηκαν από τους προγόνους τους.