Ζωντανή Μετάδοση

Ενισχύστε τον Ιερό μας Ναό

Храмът Св.Георги в Нигрита

Το περασμένο Σαββατοκύριακο 14 και 15 Απριλίου 2018 πραγματοποιήθηκε στη Νιγρίτα η πανήγυρις του Αγίου Θωμά, η ιστορία της οποίας χάνεται στα βάθη της Τουρκοκρατίας. Τότε που οι Τούρκοι δυνάστες μας επέτρεπαν στους υπόδουλους προγόνους μας να έχουν κατά παράδοση όπλα μόνο για την

περίοδο του Πάσχα, και αυτό μόνο για τους πυροβολισμούς της Ανάστασης. Οι Νιγριτινοί τότε έβρισκαν την ευκαιρία να εξασκηθούν στη σκοποβολή, ούτως ώστε να είναι έτοιμοι για την ώρα του ¨Αγώνα¨. Για την καλύτερη προετοιμασία τους όρισαν το Πανηγύρι της ενορίας να γίνεται μια βδομάδα μετά το Πάσχα, για να έχουν την άδεια των Τούρκων να έχουν για άλλη μια βδομάδα το δικαίωμα της κατοχής και χρήσης των όπλων με δικαιολογία πως ήθελαν να εξασκηθούν για να συμμετάσχουν στο πανηγύρι τους. Έτσι το Πανηγύρι του Αγίου Θωμά είναι το πρώτο χρονικά Πανηγύρι, που εξ αυτού δημιουργήθηκαν και τα άλλα Πανηγύρια στην περιοχή, του Αγίου Αθανασίου, των πέριξ της Νιγρίτας χωριών, του Σοχού κτλ.

Αξίζει να αναφέρουμε με την ευκαιρία πως στη Νιγρίτα ουδέποτε έμεινε τούρκος πολίτης καθ΄όλη την διάρκεια της οθωμανικής κατοχής, που δεν ήταν λίγα χρόνια για την περιοχή μας. Η περιοχή των Σερρών, προφανώς και η Νιγρίτα, κυριεύτηκε από τους Τούρκους το φθινόπωρο του 1383 ενώ απελευθερώθηκε τον Οκτώβριο του 1912. Συνολικά 519 χρόνια υπήρξε σκλαβωμένη στους Τούρκους η Νιγρίτα παρ΄όλα αυτά όμως Τούρκος δεν κοιμήθηκε σε αυτήν! Μπορεί όλες οι υπηρεσίες να είχαν έδρα τη Νιγρίτα μα οι Τούρκοι έμεναν στην Τερπνή. Στη Νιγρίτα επίσης δεν υπήρξε ποτέ τζαμί! Οι μουσουλμάνοι τελούσαν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα στο τζαμί της Τερπνής που και εκείνο ήταν ξύλινο τουτέστιν πρόχειρο! Μαρτυρία γερόντων Τερπνιωτών λέει πως το τζαμί που υπήρχε ήταν διαμορφωμένη Ορθόδοξη Εκκλησία αφιερωμένη στην Αγία Παρασκευή, που προφανώς προϋπήρχε. 

Το Πανηγύρι του Αγίου Θωμά, που η αρχή του χάνεται στους αιώνες, έγινε και φέτος! Μάλιστα εφέτος ο καλός καιρός βοήθησε να έχει μεγάλη επιτυχία και να συγκεντρώσει χιλιάδες κόσμου από την πόλη και την ευρύτερη περιοχή.

Το πρωί του Σαββάτου τα μέλη της παρέας που διοργανώνει το πανηγύρι, με την ευλογία της Εκκλησίας, βγήκε στους δρόμους της Νιγρίτας με την συνοδεία ζουρνάδων και νταουλιών για να κάνουν γνωστή την έναρξη της Πανηγύρεως  και να καλέσουν τους πανηγυρόφιλους.

Το απόγευμα στις 7.30 στο Ιερό Παρεκκλήσιο Αγίου Θωμά και Αγίου Διονυσίου στην παλαίστρα ξεκίνησε ο Πανηγυρικός Εσπερινός μετά Αρτοκλασίας, τον οποίον τέλεσαν οι Ιερείς του Ναού. Στο τέλος ομίλησε επίκαιρα ο π.Γεώργιος Κελεμπέκης. Στη συνέχεια μοιράστηκε το παραδοσιακό κουρμπάνι σε εκατοντάδες πανηγυριστές στην παλαίστρα ενώ χόρεψαν παραδοσιακούς χορούς χορευτικά τμήματα συλλόγων της Νιγρίτας και της περιοχής. Αξίζει να αναφερθεί πως οι Σημαίες στο χώρο, και τις δύο ημέρες της πανηγύρεως κυμάτιζαν μεσίστιες εις ένδειξιν πένθους για τον άδικο χαμό εν ώρα υπηρεσίας του ήρωα σμηναγού Γεωργίου Μπαλταδώρου!

Την επαύριον Κυριακή τελέστηκε η Πανηγυρική Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου και στις 12 περίπου τελέστηκε η ακολουθία της Παρακλήσεως στον Άγιο Θωμα και Αρτοκλασία στο Παρεκκλήσιο του Αγίου Θωμά στη θέση "μπλός". Την ΘΕία Λειτουργία και την ακολουθία στο Παρεκκλήσιο του Αγίου Θωμά παρακολούθησαν εκατοντάδες πιστών διαφόρων ηλικιών. Αμέσως μετά ξεκίνησαν τα αγωνίσματα υπό τους ήχους των ζουρνάδων και των νταουλιών. Τα αγωνίσματα που τελέστηκαν σε διάφορες ηλικιακές κατηγορίες το καθένα ήταν: πεζοδρομία, ποδηλατοδρομία, σκοποβολή, άλμα τριπλούν, λιθοβολία και ιπποδρομίας.

Το δε απόγευμα ξεκίνησαν οι αγώνες πάλης. Δεκάδες επαγγελματίες και ερασιτέχνες παλαιστές πάλεψαν στο καλοδιατηρημένο  γρασίδι της παλαίστρας μέχρι περίπου τις 11 το βράδυ, οπότε ολοκληρώθηκε με επιτυχία και το φετινό πανηγύρι του Αγίου Θωμά.

Ευχόμαστε και του χρόνου να είμαστε όλοι γεροί για να επαναλάβουμε το αιώνιο αυτό έθιμο του τόπου μας.

Τέλος αξίζει να συγχαρούμε όλοι την παρέα των παλικαριών που ανέλαβαν υπό αντίξοες συνθήκες την οργάνωση της πανηγύρεως, την δημοτική αρχή, την αστυνομία, τον γιατρό κ.Χαρίλαο Αχλάδα, τον μάγειρα κ. Ιωάννη Μιτσίλα αλλά και όλους όσους συνετέλεσαν στην επιτυχία της.     

 

Αναδημοσιεύουμε άρθρο από το ιστολόγιο του συντοπίτη μας και εκλεκτού φιλολόγου κου Γεωργίου Τέζα, που αναφέρεται στην ιστορία του πανηγυριού του Αγίου Θωμά. 

 

ΦΙΛΕΟΡΤΟΙ, ΦΙΛΟΘΕΑΜΟΝΕΣ ΚΑΙ ΦΙΛΑΘΛΟΙ: 
ΤΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΘΩΜΑ (24 04 2009)


Ο Θουκυδίδης στον «Επιτάφιό» του, στο εγκώμιο αυτό της Αθήνας των κλασικών χρόνων, βάζει τον Περικλή να λέει και το εξής: «Αλλά και για το πνεύμα μας έχουμε εφεύρει πλείστους όσους τρόπους να το ανακουφίζουμε από τους κόπους, με εορταστικούς αγώνες και θυσίες, τις οποίες έχουμε καθιερώσει καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους...». Φιλέορτοι, φιλοθεάμονες και φίλαθλοι οι αρχαίοι Έλληνες. Αλλά και οι σημερινοί μήπως, δεν συντηρούν ανάλογες εκδηλώσεις, όπου συνταιριάζονται η γιορτή, οι αγώνες και οι - τηρουμένων των αναλογιών - θυσίες; Γιατί κάθε φορά που διαβάζω το εδάφιο αυτό του Θουκυδίδη, νομίζω ότι περιγράφει τα πανηγύρια μας, δυόμισι χιλιάδες χρόνια πρωτύτερα.
Κι ενώ για το πανηγύρι του Αγίου Αθανασίου υπάρχει μια αξιοπρόσεκτη παρουσίαση της συντοπίτισσάς μας Μάγδας Δημάκη στον δεύτερο τόμο των πρακτικών του Συμποσίου για την ιστορία της Νιγρίτας και της Βισαλτίας, για το πανηγύρι του Αγίου Θωμά δεν έχουμε κάτι ανάλογο, μόλο που οι πηγές υπάρχουν. Στο Μακεδονικό Ημερολόγιο του 1911 δημοσιεύεται ένα κείμενο του δασκάλου (εκ Σύρπας) Δημητρίου Δαμάνη, γραμμένο το 1908. Ας δούμε μερικά αποσπάσματα: «Την πρωίαν, αμέσως μετά την θείαν λειτουργίαν, ο δημόσιος κήρυξ, έρχεται εις την κεντρικωτέραν Πλατείαν της κωμοπόλεως, καλουμένην Μεσοχώριον και δίδει το σύνθημα της ενάρξεως της πανηγύρεως. Καθ’ ομάδας πανταχόθεν οι μεν ως απλοί θεαταί, οι δε ως αγωνισταί καταπλημμυρίζουσι την μεγάλην του Μεσοχωρίου Πλατείαν.
Εις απόστασιν ενός τετάρτου της ώρας έξω της Νιγρίτης, επί της κορυφής του προς νότον πρώτου λόφου σταθμεύει ολόκληρον το πλήθος, εν ω οι ιππείς και οι ηρωίδες νεάνιδες προχωρούσι περαιτέρω, μετά ημίσειαν δε ώραν φθάνουσιν εις δεύτερον υπερκείμενον λόφον, από του οποίου καταβαίνουσιν εις κοιλάδα τινά, του Λαγάτρη καλουμένην. Εν τη κοιλάδι ταύτη οι μεν ιππείς αγωνίζονται εις την ιπποδρομίαν, αι δε παρθένοι άδουσαι όλως ιδιάζοντα τη ημέρα εκείνη ηρωικά άσματα, χορεύουσι τον ιερόν λεγόμενον κύκλιον χορόν.
Των άθλων προτιθεμένων τελούνται οι αγώνες του άλματος, του δίσκου και του δρόμου των νέων εξ αποστάσεως ουχί μικράς και επί εδάφους ανωμάλου και σχεδόν κρημνώδους. Ειρήσθω δε ότι ο αγών του δρόμου και εν Νιγρίτη θεωρείται ο σπουδαιότερος των αγώνων. Το δε πλήθος, μηδ’ αυτών των γυναικών εξαιρουμένων, μανιωδώς κραυγάζει, ενθαρρύνον τους δρομείς, εν ω αφ΄ετέρου η μουσική ζωηρότερον παιανίζουσα ζωήν και σθένος μεταδίδει εις τα ατονούντα εκ του δρόμου νεύρα των αγωνιζομένων. Ο νικητής αφικόμενος εις το τέρμα, αίρεται υπό των συμπατριωτών αυτού εις τας χείρας και επιδεικτικώτατα δεικνύεται εις το πλήθος, εν ω αφ’ ετέρου οι συμπατριώται των υπολειφθέντων, σχολιάζοντες τα κατά τον δρόμον, προσπαθούσι μυριοτρόπως να μειώσωσι την αξίαν του νικητού.
Αφ’ ου το πλήθος φθάση εις τινά Πλατείαν των Τσακαλάδων, εκεί αι λευχειμονούσαι νεάνιδες επαναλαμβάνουσιν και πάλιν τον ιερόν χορόν. Μετά δύο ώρας πλήθος συρρέει εις τινά αμφιθεατρικήν Πλατείαν και άρχεται ο αγών της πάλης. Ευθύς δε μετά τούτον άρχεται ο δημόσιος χορός».
Η δεύτερη πηγή έρχεται από τον Η’ τόμο της «Λαογραφίας», το 1921. Εκεί ο Β. Γανώσης, Νομογεωπόνος Δράμας, γράφει: « Αφού τελειώση η εκκλησία, μαζεύονται οι κάτοικοι με τας οικογενείας των και την μεγάλην των στολήν εις ένα μέρος, το οποίον είνε ένας δρόμος και γύρω από αυτόν δύο υψώματα. Ο δρόμος αποτελεί το στάδιον, τα δε υψώματα τα εδώλια των θεατών. Διορίζεται εκ των προτέρων ημερών η Ελλανόδικος Επιτροπή από τους πλέον εγκρίτους. Ως πρώτον αγώνισμα ωρίσθη το λιθάρι, πέτρα ½ οκάς βάρους. Ο κήρυξ εκφωνεί πανηγυρικώς το όνομα του νικητού, όστις λαμβάνει συνήθως ως έπαθλον ένα αρνί, συνήθως δώρον των πιστών εις την εκκλησίαν. Κατόπιν ήτο το αγώνισμα του δρόμου, κατόπιν της ιππασίας. Κατόπιν έρχεται το άλμα, όπερ είνε πάντα τριπλούν και μετά φόρας.
Το απόγευμα, οπόταν πρόκειται να διεξαχθή το αγώνισμα της πάλης, αλλάζουν μέρος και πηγαίνουν εις εν είδος πλατείας από επάνω από το οποίον είνε ύψωμα δια τους θεατάς. Το αγώνισμα τούτο εξακολουθεί όλο το απόγευμα. Οι αγωνισταί φορούν είδος περισκελίδος, έχοντες τον κορμόν γυμνόν. Προσέρχεται δε συνήθως πρώτον ο εις, αφού αλειφθή με λάδι, όστις και προσκαλεί ένα αντίπαλον. Ούτος δεν βραδύνει να φθάση και αρχίζουν τα στριφογυρίσματα, καραδοκούντος του ενός πότε να πλησιάση και να αρπάξη εις κατάλληλον θέσιν τον άλλον. Νικηθείς θεωρείται εκείνος, του οποίου η πλάτη «έφαγε χώμα». Επειδή οι παλαισταί είνε καλά γυμνασμένοι, συνήθως ο αγών διαρκεί αρκετήν ώραν υπό την αδημονίαν των θεατών, οίτινες δίδουν, και την μεγαλυτέραν σημασίαν εις το αγώνισμα τούτο. Επακολουθούν και άλλα ζέυγη παλαιστών. Οι νικηταί δε λαμβάνουν πάντοτε έπαθλον και ένα αρνί, έχουν δε και το δικαίωμα συνοδευόμενοι υπό του ηττηθέντος να προβούν και εις έρανον από τους θεατάς».
Βλέπουμε λοιπόν, ότι παρά τις διαφορές (σε άλλο σημείο π.χ. ο Δαμάνης λέει ότι δεν δέχονταν ξένους ενώ ο Γανώσης αναφέρει Τούρκους – βέβαια, από το 1908 ως το 1921 μπορεί οι Νιγριτινοί να μετέβαλαν γνώμη, να αποκήρυξαν την ξενηλασία!), οι αιωνόβιες πηγές πιστοποιούν αφενός ιστορικά την παλαιότητα του πανηγυριού, αφετέρου την συνέχεια του εθίμου, καθώς αναγνωρίζουμε τα τοπωνύμια, τις συνήθεις και τις διαδικασίες σχεδόν απαράλλαχτες ως σήμερα. Ακόμα και τα πικρόχολα, νιγριτινού ταμπεραμέντου σχόλια των κολλητών των ηττημένων για να πικάρουν και να μειώσουν τον νικητή!
Ο Δαμάνης κλείνει την αναφορά του γράφοντας: «Τα πάτρια ήθη και έθιμα ευτυχώς τηρούνται αγνότατα, διότι ο ψευδοπολιτισμός δεν εισεχώρησεν εισέτι εις τα στρώματα του λαού των χωρίων και κωμοπόλεων». Εισέτι, το 1908. Εισέτι και σήμερα. Και μακάρι να μην εισχωρήσει ποτέ. Καλωσορίζουμε την έναρξη της περιόδου των πανηγυριών.

http://proskynhths.blogspot.gr/search/label/%CE%91%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%82%20%CE%98%CF%89%CE%BC%CE%B1%CF%82

 

Φωτογραφίες από το φετινό πανηγύρι: 

designed by: Κώστας Χριστοδούλου